Eternit - nazwa handlowa, która z czasem stała się nazwą potoczną dla określenia materiałów budowlanych azbestowo-cementowych. Nazwa azbest dotyczy ogółu minerałów krzemianowych mających postać włókien. W przyrodzie występuje około 150 minerałów w postaci włóknistej, które podczas przetwarzania mogą się rozdzielać na sprężyste włókna, czyli fibryle.

Włókna i wyroby zawierające azbest odznaczają się dużą odpornością na działanie czynników chemicznych, ścieranie i wysoką temperaturę. Ze względu na słabe przewodnictwo ciepła i prądu azbest był stosowany jako materiał izolacyjny. Dzięki ogniotrwałości i izolacyjności termicznej stosowano go do wyrobu tkanin i farb ogniotrwałych. Produkowano z niego również niepalne materiały budowlane, takie jak pokrycia dachowe i rury.

Obecnie azbest zaliczany jest do dziesięciu najgroźniejszych zanieczyszczeń na Ziemi. Ze względu na szkodliwość wyrobów azbestowych dla zdrowia ich produkcja zakazana została w Polsce ustawą z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest, zgodnie z którą do 28 września 1998 r. zakończono produkcję płyt azbestowo-cementowych, zaś od 28 marca 1999 obowiązuje zakaz obrotu azbestem i wyrobami go zawierającymi.

W krajach Unii Europejskiej zakaz wydobycia azbestu oraz produkcji i przetwarzania wyrobów zawierających azbest, wprowadziła Dyrektywa 2003/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 marca 2003 r., zaś całkowity zakaz stosowania azbestu wprowadzony został 1 stycznia 2005 r. (Dyrektywa 1999/77/WE).

Gmina Kolbuszowa w 2010r. opracowała i uchwaliła "Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest" który został zaktualizowany w roku 2015. Ustalono w nim, że wszystkie wyroby zawierające azbest muszą być wyłączone z użytku i unieszkodliwione zgodnie z obowiązującym prawem w tym zakresie do końca 2032 roku. W programie określono także zadania prowadzące do realizacji tego planu i to, na kim one spoczywają.

Program usuwania azbestu dla Gminy Kolbuszowa stanowi podstawowy instrument wspierający pozyskiwanie środków zewnętrznych na działania zmierzające do oczyszczania terenu gminy z wyrobów zawierających azbest. Specjalne procedury konieczne do wdrożenia przy pracach z azbestem i sposób jego unieszkodliwiania, wymagają znacznych środków finansowych. Konieczne jest zatem pozyskiwanie jak największego wsparcia finansowego dla wszystkich możliwych inicjatyw związanych z usuwaniem wyrobów i odpadów zawierających azbest.

Od 2010-2020 roku gmina Kolbuszowa odebrała od 948 gospodarstw 1 863,410 Mg azbestu. Na odbiór transport i utylizację wyrobów zawierających azbest pozyskano środki w wysokości 251 244,30 zł. W tym z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie w wysokości 103.453,72, natomiast z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w wysokości 147.790,58 zł.

Ilość odebranych wyrobów zawierające azbest z terenu Gminy Kolbuszowa obrazuje niniejsze zestawienie na poniższym wykresie:

Corocznie na początku roku Gmina Kolbuszowa zamieszcza na stronie urzędu informację o możliwości składania wniosków w celu uzyskania dotacji celowej na dofinansowanie inwestycji, polegającej na usuwaniu odpadów niebezpiecznych zawierających azbest w zakresie odbioru, transportu i utylizacji na składowisku.

Odbiór eternitu od właścicieli nieruchomości w zależności od ilości złożonych wniosków prowadzony jest  raz do roku w okresie jesiennym.

Opracował: Mateusz Czachor